Weronika Dużo czasu zastanawiałam się jak mogę określić dietę, styl odżywiania, który jest mi bliski oraz który był zgodny z moimi wartościami i tym czym kieruję się w swoim sposobie odżywiania na co dzień. Nie mogłam się w 100% zgodzić z żadną do tej pory znaną mi ideą dietetyczną i cały czas „gdzieś to mnie w środku gryzło” i dużo w tym temacie analizowałam różnych źródeł porównując to z moim podejście. W końcu jednak to znalazłam. Znalazłam to określenie. I dzisiaj już wiem czemu tak trudno było mi to znaleźć. Ponieważ w polskiej literaturze, publikacjach nie wiele się nie pisze na ten temat. Za w to języku angielskim jest tego bardzo dużo. A dokładnie mam na myśli mindful eating co w tłumaczeniu oznacza tyle co uważne jedzenie, świadome jedzenie.
Mindful eating to bardziej filozofia niż konkretna dieta. Samo pojęcie wywodzi się z z praktyki mindfulness i oznacza całkowite zanurzenie w obecnej chwili i uważną obserwację własnego ciała, umysłu i otoczenia podczas spożywania posiłku. Co jest kompletnym zaprzeczeniem tego jak większość z nas podchodzi do jedzenia. Współczesne tempo życia powoduje, że często jemy w biegu, bez zastanowienia, bez refleksyjnie – byle co, byle zjeść. Zdarza się, że jedzenie posiłków traktujemy jako zabijanie nudy lub sposób na spędzanie wolnego czasu, zajadanie swoich emocji: zarówno tych pozytywnych jak i negatywnych. Idea mindful eating jest zupełną odwrotnością do współczesnego sposobu jedzenia.
Mindful eating skupia się na konkretnej chwili, momencie jedzenia. Ale to nie tylko sam moment spożywania konkretnego jedzenia ale cała świadoma droga zaczyna się już od zaplanowania tego co będziemy jeść, poprzez zrobienie zakupów, przygotowania posiłku a na końcu jego świadome zjedzenie.
Na świadome jedzenie składają się odpowiedzi na takie pytania jak:
- Co jemy?
- Jak jemy?
- Kiedy jemy?
- Gdzie jemy?
- Dlaczego to jemy?
Dzięki odpowiedzi na te pytania możemy bardziej skupić się na sobie ale również zauważyć nasze faktyczne potrzeby a co najważniejsze zauważyć różnicę między głodem emocjonalnym a głodem fizycznym co często jest mylone.
Zasady świadomego jedzenia skupiają się na trzech aspektach:
- Skupienie na jedzeniu posiłku.
To w pewnym sensie celebracja momentu jedzenia. Skupienie się na jedzeniu bez rozpraszaczy takich jak telefon czy telewizor. Wielu z nas nie wyobraża sobie jeść śniadania czy obiadu bez przeglądania wiadomości na telefonie. W świadomym jedzeniu chodzi właśnie aby odłączyć się o tych wszystkich urządzeń i skupić na spokojnym przeżuwaniu i poczuciu zjadanego posiłku wszystkimi zmysłami. Delektowanie się nim.
2. Przygotowanie odpowiedniego jedzenia.
Początkiem jest właściwie wsłuchanie się w potrzeby swojego ciała. Zwrócenie uwagi czego potrzebuje ale również jak reaguje na różne produkty spożywcze. Ta zasada wiąże się również z wyborem odpowiedniego jedzenia czyli takiego, które będzie służyło naszemu ciału. Istotny jest tutaj wybór tego co ląduje na naszym talerzu. Każde z produktów ma pewne właściwości, które sprzyjają bądź nie naszego ciału oraz umysłowi. To także świadome wybieranie jak najbardziej wartościowej żywności, czytanie etykiet i sprawdzanie składu.
3. Dokonywanie świadomych zmian i wyborów
Wsłuchanie się w swoje ciało oraz nasz wewnętrzny dialog pozwala na świadomą zmianę naszych nawyków. Często pojawia się w naszej głowie swego rodzaju konflikt na przykład: z jednej strony chcemy zjeść jeszcze kawałek ciasta z a drugiej czujemy, że nam wystarczy. Sztuką jest nauczyć się rozwiązywać te swoje wewnętrzne konflikty. Cenne jest tutaj także rozpoznawanie głodu oraz sytości dzięki czemu nie doprowadzamy do przejedzenia się a jednocześnie czerpiemy przyjemność z jedzenia.
Praktykowanie świadomego jedzenia pozwala na pozbycie się z naszego życia restrykcyjnych diet pełnych zakazów i nakazów, liczenia kalorii, negatywnego oraz obsesyjnego myślenia o jedzeniu, objadania oraz przejadania się, traktowania jedzenia jako kary lub nagrody. Mindful eating nie skupia się na zakazach. Ważne jest tutaj słowo „odpowiedni”, które na początku może sprawiać trudność w odpowiednim jego zrozumieniu. Jednak codzienna praktyka, skupienie i działanie z czasem pozwolą poznać nasze „odpowiednie” rozumienie.
W tym wpisie przyjrzymy się również korzyściom jakie daje świadome podejście do odżywiania oraz naszej diety. A jest całe mnóstwo! Dla każdego mogą być one różne w zależności od potrzeb, oczekiwań oraz naszego zaangażowania.
Korzyści płynące ze świadomego odżywiania
Świadome odżywianie nie jest kolejną modą ani dietą cud, która zapewnia spektakularne wyniki odchudzające (świadome odchudzanie to temat na inny post). Jest podejściem, którego celem jest świadome zaangażowanie w nasze jedzenie, to co ląduje na naszym talerzu oraz z jakich produktów przygotowujemy nasz posiłek. Choć tak naprawdę sięga to dużo głębiej ponieważ zaczyna się już w momencie robienia przez nas zakupów a kończy na celebracji naszego posiłku. Polega na świadomym dokonywaniu wyborów a to sprawia, że świadomą dietę możemy stosować zawsze, bez ograniczeń czasowych bez uszczerbku na naszym zdrowiu.
Świadome odżywianie staje się naszym stylem odżywiania i można je zacząć w każdym momencie. Jest to realistyczne podejście, realne i możliwe do wprowadzenia nawet od zaraz. Nie musisz się do niego specjalnie przygotowywać ponieważ tak naprawdę każdego dnia uczysz się siebie, rozpoznawania swoich potrzeb oraz słuchania swojego ciała.
Jest to bardzo indywidualne podejście bazujące na znajomości siebie, swoich upodobań smakowych oraz ograniczeń jakie czasami ze względu na dolegliwości takie jak choroby, zaburzenia czy alergie musimy zastosować. Nie jest to dieta kopiuj – wklej od koleżanki czy sąsiada. Nasz jadłospis opiera się na tym czego nasz organizm potrzebuje, jakie produkty są dostępne oraz tego na co mamy ochotę. W świadomym odżywianiu nie ma podziału na jedzenie zakazane i niezakazane. Jedzenie jest jakie jest a to my nadajemy mu wartość i znaczenie. To my świadomie dokonujemy wyborów nawet jeśli jest to fast food czy coś słodkiego.
Ze świadomym wyborem wiąże się także brak poczucia winy za jedzenie np. czegoś słodkiego oraz uwolnienie od frustracji z tym związanej. W końcu to Ty dokonujesz tych wyborów! Przydatna umiejętność rozpoznawania głodu oraz ochoty na coś do zjedzenia (przy czym zjedzenie czegoś z ochoty również nie jest złe!) pozwala na bardziej świadome wybory. Dzięki temu również nie czujemy przygnębienia, wygłodzenia czy przejedzenia z powodu ilości zjedzonego pokarmu.
Niewątpliwą korzyścią płynącą ze świadomego odżywiania jest zdrowa przyjemność z jedzenia. Oznacza to, że jedzenie daje nam satysfakcję ale ono samo w sobie nam tej przyjemności nie daje. Pokarm nie warunkuje przyjemności! Jedzenie nie jest ani nagrodą ani karą. Przyjemność jest dodatkiem do zadań jakie spełnia jedzenie w naszym życiu. Liczne badanie wykazują również, że taki świadomy sposób odżywiania pozwala zredukować emocjonalne jedzenie oraz poprawić nasze relacje z jedzeniem.
Świadome odżywianie to podejście, które na początku wymaga od nas zaangażowania by poznać siebie oraz swoje przekonania dotyczące jedzenia. Z czasem staje się stylem życia, z którym nie chcemy się rozstać ponieważ uwalniamy się diet i dostrzegamy naszą wolność wyboru w temacie jedzenia. Przestajemy patrzeć na jedzenie jak coś zakazanego lub dozwolonego. Dokonujemy bardziej świadomych wyborów by to co ląduje na naszym talerzu wzmacniało i dodawało energii naszemu ciału oraz umysłowi. Dajemy sobie wolność i nawet zjedzenie czegoś słodkiego nie wywołuje w nas poczucia winy. Rozpoznajemy kiedy naprawdę jesteśmy głodni dzięki czemu nie przejadamy się oraz rzadziej sięgamy po przekąski. A przede wszystkim budujemy naszą świadomą relację z jedzeniem, które odżywia i daje przyjemność!
Weronika.
